Holiday in Bali
बाली विनोदयात्रा
Dakshini Marathi Khajana
दक्षिणी मराठी खजाना
During the Morning Walks - 9
पाष्टे वेळ अर्ध पोणा घंटे वेळ चालून जायाच दंडक आलाहे. उगोच दिवस उगून रात्री पतोरी घरांत बसूनच असतों की म्हणून चालतों, वेगळ॑ काहीं नाही. बाह्येर जाऊन नंखर॑ चाल्लतर॑ बेषच असत॑. दोन तीन दिवसासून यतित्रय मठा पटीस जातों. आज जाताना पाह्यलों एक दृश्य.
नवरात्री तेम्हा, तेनी तेनी बंडीला पूजा करतील॑. पोणावांटादने केळीच कांब, तोरण अस्कीन बांधतील॑. दुकानाला अग्गीन केळीच कांब, तोरण अग्गीन बांधून पूजा करतील. एथ॑, चेन्नैंत बीदीला-बीद॑, कोनेला-कोन॑ कुप्पा घालाला एक डब्बा ठिवलसतील॑. डब्बांत कुप्पा घालतातकी नाहीकी, डब्बा भोंताले भरून कुप्पा पडलासल॑.
आज पाष्टे चालून जाताना पाह्यलों, पीएमपीच घरांत्सून यतित्रय मठाला जायाच वाट एक कुप्पाच डब्बा असत॑. त्यांत आज भरून केळीच कांब- थोर थोर - पडल्होत॑. नवरात्री संपूनगेलकी-नाही, तेनी तेनी आणून घाट्लाहेत म्हणींगून व॑र चालत निघूनगेलों. केम्हाहीं गेलत॑ वाटे परतताना आज मठाकडे एक रावजीला पाह्यलों. त्यंच बरोर ते वाटेच परतून आलों. ते कुप्पाच डब्बांत थोर केळीच रोप एक पणीन नहोत॑. बाकी काय-कायकी कुप्पा होत॑. ते डब्बा शेदारी एकला बसून केळीच रोपांत्सून बाळेदिंड काढत होता. काय अन्याय म्हणींगून तजकडे जाऊन दिंड काय मोल म्हणून विचारलों. एक चूर पांच रुपे, दुकानाला गेलतर दहा रुपे म्हणट्ला. पैसे आणलों नाही, तू कोण्त दुकानाला घालशील॑ म्हणून विचारलों. तो ठिकाण सांगून, एक घंटे वेळ नंतर येवा म्हणट्ला. कस॑ पाह्वा, एकतो कुप्पांत्सून काढलते, दुसर॑तो बसलत॑ ठिकाण जाणार येणार लोके वाटूण (वाटोणी) बसाच ठिकाण. अण्खी विशेष काय म्हणजे, ते कुप्पा बंडी असाच एक वैद्यशाला बाह्यर. वैद्यशाला कुप्पा अस्कीन ते डब्बांतच घालतील. त्यांतल दिंड काढून विकतो. लोक अवश्य घेतील. काळ कस॑ आहे पाह्वा !
तुम्हाला कळनात॑ काहीं नाही. बाळेदिंड आंगाला उदंड चोखट. वाराला एक दिवसतरीन दिंड संपाकांत मिळिवाम॑, कालवणाच फोडी, भाजी, रायत, कोसिंबिरी अस तस. कोवळ॑ दिंड होत॑ म्हणजे (कोयंबत्तूर आर.एस. पुरम नांगराणांच बाज़ारांत॑ पाष्टे वेळ दिंड कोवळ॑ कोवळ॑ बेष असल॑) ल्हान ल्हान चिरून लिंबू पिळून तसच खाऊयापणीं. मझस्क॑ जीव्ह लांब असलतर मिरेच पूड घालून नंखरेच मीठ घालून मिळिवून खाल्लतर तेवढ॑ रूच असल॑, तेवढ॑ चोखट आंगाला. पाष्टे उठून हाळ-हरक खायाच ठिकाणी हे खाऊया. काय म्हणतांत॑ ?
Paashte vela ardha pona ghante vela chaalun jaayaacha dhandaka alaaye. Ugocha dhivasa ugun raathri pathori gharaantha basunacha asthonki manun chaalthon, veghla kaayin nahi, mee dhaandka naho, thondhayin (pota) nahin, asalthirin baayaara jaavun nankara challathara beshacha astha. Dhone theen dhivasaasun Yathithraya mathaa patisa jaathon. Aaje jaathaana paylon aeka dhrisya.
Navarathri themma theni theni bandila pooja karthila, ponaavanta dhane keleecha kaamba, thorana askin baandhtheela, dhukaanaala aggi keleecha kaamba, thorana aggi baandhun pooja kartheela. Heththa Chennayintha beedheela beedhe, konaala konaa kuppaa gaalaala aeka dabba thivlaasthila. Dabbaantha kuppaa gaalthaatha ki nahiki, dabba bonthale barun kuppa pallasala.
Aaje paasthe chaalun jaathaana paaylon, PMPeePeeji cha gharaanthasun Yathithraya Mathaala jaayaacha vaata aeka kuppaacha dabba astha, thyaantha aaje barun keleecha kaamba - thora thora - pallotha. Navarathri sampungelakini, theni theni anun gaatletha maningun vora chaalatha nungelon. Kemmayin geltha vaate parthana, aaje mathaakada aeka raavujeela paylon, thyaancha baro thae vaatacha parthun alon. Thae kuppaacha dabbaantha thora keleecha ropa aeka pini nahotha, baaki kaaye kaayeki kuppa hotha. Thae dabba sedhari aekla basun keleecha ropaanthasun baaldhinda kaadatha hothaa. Kaaye anyaaye maningun thyaajakada jaavun, dhinda kaaye mola manun vichaarlon. Aeka choora paancha ruppe, dhukaanaala gelthra dhahaa rupaye mantla. Paise andlo nahin, thoo kontha dhukaanalaa ghalsheela manun vicharlon. Tho tikaana saangun aeka ghantaa velaa nanthara yaava mantla. Kasa paava, aekatho kuppaanthasun kaallatha, dhusara tho basaltha tikaana jaanaara yenaara loka vaatun basaacha tikaana. Aniki visesha kaaye manje thae kuppa bandi asaacha aeka vaidhyashaala baayara, vaidhyashaalacha kuppa askin thae dubbaanthacha ghalthila. Thyaanthala dhinda kaadun viktho, loka avasya gethila. Kaala kasa ahe paavaa !
Thumaala kalnaatha kaayin naahi, baaldhinda angaala udhanda chokkota, vaaraantha aeka dhivasathirin dhinda sampaakaantha milivaanvan, kaalvanaala podi, baaji, raaitha, kosimbiri, asa thasa. Kovla dhinda hotha manje (Coimbatore RS Puram naangranaaraancha baajaaraanta paashte vela dhinda kovla kovla besha asala) laahn laahna chirun limbun pilun, thasacha kaavuya pini. Majaska jeeva laaaaamba asalthara mirecha poode gaalun nankaracha meeta gaalun milivun kaallathara thevda rooche asala, thevda chokkota angaala, paaste utun aaloo arku kaayaacha tikaana yeh kaavuyaa. Kaaye manthaantha ?
.