Holiday in Bali
बाली विनोदयात्रा
Dakshini Marathi Khajana
दक्षिणी मराठी खजाना
Articles List VI
1. अडवान्स इंक्रिमेंट
Advance Increment
by Umarji Vedesa Jagannathan
मझ॑ समस्त FB मित्रांना नमस्कार. मी पणीं एक लाह्न खाणी (मझ॑ लैफांत चाल्लते) तुम्ही सगळ॑ लोकांस समर्पण कराला प्रयत्न करतों.
मझ॑ बाप-मायेला पांच लेंकरे. मी तिसरा लेंकरु. मला वडील दोघे भावुंडे. धक्टे दोघे बहिणें. समस्त लेंकरांत मी थोडक भांडखोर अणी विवादप्रीय. मला सांभाळणे मझ॑ बापाला थोडक॑ श्रम होत॑. एक दपा, म्हणजे एकोणीसशें-साठाच वेळी एक संदर्भांत मझ॑ बापा सांगिटले "मझ॑ बरोबर तर्क करून एक पैसाला प्रयोजन पणीं नाही. तू थोरळा झाल नंतर॑ तुझ ऑफिसरकडे तर्क करून दोन इंक्रिमेन्ट घेऊन मीशा मुरुक्कून दाखिव"
हे संदर्भ चालून थोडक॑ वर्षानंतर मी कामांत अस्ताना (1985) मला मझ॑ ऑफिसर एक स्पेशल-पे देले. ऑफिसरकडे मी एक तर्कणीन केल॑ नाही. हे स्पेशल-पे ऑफीस मध्ये दहा प्रतिशत क्ळार्कांस हेड-ऑफीस देतील. मझ॑ ऑफीसच मध्ये अक्रा क्ळर्क होते. सगळ॑ ऑफीसांतीन मिळून एक क्ळार्काला हे मिळल. मझ॑ ऑफीसर तीन क्ळार्कांना दुरलक्ष करून मला हे देले.
31.2.1985 हे दिवसी अदृष्टवशांत हे मला स्पेशल पे मिळत होत॑. त्यामुळे "चौथ पे कमिशन" प्रकार हे स्पेशल पे नव॑ पे कमिशनांत (as on 1.1.1986) फिक्सेशन बरोर झोडले. हेजमुळ॑ दोन इंक्रिमेनटाच लाभ झाल॑. त्यामुळे मी मझ॑ सीनियर्स पक्षा नंतर॑ रिटैर झालोंतरीं अधीक धर्मा घ्याला झाल॑. पेन्शनांतपणीं लाभ झाल॑. मी रिटैर होवून 9 वर्ष होयाला जात॑.
ये समाचार ऐकाला मझ॑ बापा वांचून नोव्हते. बापाच आशीर्वाद !
2. अट्टपट्टि मामा Stories
by N. Padurengan
Transcribed into DM by Ananda Rao Vasishta
"सरचार अय्या"
अम्च अट्टपट्टि मामा एक खाणी सांगिट्ले. त्यनी ल्हान पोरविणी असतम्हा एक भाजीपाला विकणारी बायको होती. तिनेच ते अग्रहारांत॑ सग्ळ॑ घरालीं भाजीपाला विकाच॑. ते अग्रहारांत॑ एक शिरस्तेदार होते. शिरस्तेदार म्हणजे ते काळांत॑ रवन्यू डिपार्टमेन्टांत॑ थोर काम॑.
एक दिवस ते भाजीपाला विकणारी रंगा-मामाच घराला आली. हेनी तीघेदनीं (रंगा-मामा, अट्टपट्टि-मामा, अणी मझ॑ अण्णा) ओंटांत॑ बसल्होते. भाजीपाला विकणारी तिज बुट्टि उतरविली. त्यांत॑ एक नव॑ लुगड॑ होत॑.
हेनी तिजकडे विचारले " इंद पोडवै यार कुडुत्तदु" म्हणून. तिन॑ सांगिट्लि, " सरचार अय्या वूट्ले कुडुतांग॑ " म्हणून.
त्यनी परतून विचारले "यार वूट्ले कुडुतांग॑ ". तिन॑ सांगिट्लि, "अतां सरचार अय्या वूट्ले कुडुतांग॑ " म्हणून॑.
हेनी तीघेदनीं हांसले.
परतून विचारले " तिरुप्पियूं सोल्लु, यार वूट्ले कुडुतांग॑ " म्हणून॑. तिन॑ लाजींगून "अतां सोन्नेन्ले, नंब सरचार अय्या वूट्ले कुडुतांगन्नु. तिरुप्पियूं तिरुप्पियूं येन केकुरे " म्हणून॑.
हेनी तीघे दनीं पडून-पडून हांसले म्हणे. ते भाजीपालावालीला शिरस्तेदार म्हणून सांगाला येईना म्हणे.
असच शिरस्तेदार अय्या सरचार अय्या झालते.
. "सरचार अय्या"
Amcha Attapatti Mama ek khani sangitle. Thyani laan poravaani asthama eka bhajipaala viknari bhaiko hoti. Thinatha they agrahaarandhe sagla gharalin bhajipal viknaari. Thei agrharanthe ek Sirasthar hothe. Sirasthar manje thye khali Revenue Departmentanthe thor khama.
Ek divas thye bhajipaala vikrnaari Ranga Mamacha gharala aali. Yeni theega dhanein ( Ranga Mama, AttapattiMama, & Maza Anna) ontandha bhaslothe. Thye bhajipaala viknaari thija bhutti uthrivli. Thyandhe ek nava luguda hotha.
Yeni thijakida vicharle “ indha podavai yaar kuduthadhu” mhanuna. Thina sangitli, “ Sarachar Ayya vutle kudthanga” mhanuna.
Thyeni paruthuna vicharle “ yaar vutle kuduthaanga?”. Thina saangitli “ atha(n) Sarachar Ayya vutle kuduthaanga” mahanuna.
Yeni theega dhanei(n) haansle.
Paruthu(n) vicharle ‘thiruppiyu(n) sollu , yaar vutle kuduthanga” mhanuna. Thina laajinguna “atha(n) sonnenle namba Sarachar Ayya vutle kuduthangannu; thiruppiyu(n), thirupiyu(n) yen kekure” mhanuna.
Yeni theega dhanei(n) phadu(n) phadu(n) haansle mhana. Thye bhajipaala walne la Sirasthar mhanuna saangala yehina mhana. "
Asach Sirasthar ayya Sarachar ayya jaalathe.
"दोन अणेला पांच"
अट्टपट्टि मामा तम्हा-तम्हा त्यंच ल्हान वयेंत चाल्लते खाणि काहीं सांगतील॑. ते काळी भाजीपाला खेडेंत्सून लोके बुट्टींत ठींगून आणतील. तस एक बायको अम्च रंगा मामाच घराला नित्य भाजीपाला आणून विकेल॑. रंगा मामाला आजी तम्हा होते. त्यनी भाजी-पालाच मोल वारणांत थोड "षाणे". असलतरीन, बाह्येर॑ त्यनीच षाणे म्हणून दाखींगतील॑. एकदफा ते भाजीपालावाली रंगा मामाच घराला व्यापार कराला आली. रंगा मामाच आजी तिजकडे "येन्नडी इरुक्कु" म्हणून विचारले. तिन॑ "वेन्डेका, कत्रिक्का, वालेक्का येल्लाम इरुक्कु. येन्न वेणुम" म्हणून विचारली. हे आजी "वालेक्का येन्न वेले" म्हणून विचारले. तिन॑ "ओरु अणावुक्कु मूणु" म्हणून सांगिट्ली. हे आजी "येन्नडी इव्वलवु वेले सोल्लरे, रेंडणावुक्कु अंजु कुडुप्पियो डी ?" म्हणून विचारले. हेंच षाणपण॑ पाव्हून हेनी तीघे दनीं हांसले म्हणे. (रंगा मामा, अट्टपट्टि मामा अणी मझ॑ अण्णा)
"दोन अणेला पांच"
Attappatti Mama thamma thamma thyancha laan vayandha chalultha khani khayi(n) sangtheela:
Thye khaLi, bhaji paala khedandha asuna lokha buttinde teenguna anutheela. Thasa ek bhaiko amcha Ranga Mamacha garala nithye bhaji paala anuna vikala. Ranga Mamala aaji thamma hote. Thyani bhaji paala mol vaarnandhe thoda ‘shaane’. Aslathri(n) bhayaara thynitha shaane mhanuna dhakingtheela. Ed dapha thye bhaji paala walne Ranga Mamacha garala vyapaar karala aali. Ranga Mamacha aaji thija kada “ yennadi irukku “ mhanuna vicharle. Thina ‘vendeka, kathrikka, vazhakka yellam iruuku, yenna veNum’ mhanua vihcarli. Yeh Aaji ‘vaazhakka yenna vele” mhanuna vicharle. Thina “oru anavukku mooNu” mhanuna saangitli. Eh aaji “yennadi ivvalavu vele solre, rendaNavukku anju kuduppiyodi?” mhanuna vicharle. Yencha shanapaNa paavuna eni theega dhanyi(n) haa(n)sle mhna. (Ranga Mama, Attapatti Mama, maza ANNa).
"पंतोजी"
मी पुढेच सांगिट्लोहें अट्टपट्टि मामा पंतोजीच काम पाह्यले म्हणून. ते काळी पंतोजीलोके अग्गीन महिनेला एकदफा मीटिंगला अम्च गांवाला याला पह्जे. ते मीटिंगांत पंतोजीलोके त्यंच-त्यंच विचार अग्गीन सांगींगतील॑. एक मीटिंगांत॑ एक खेडेच पंतोजी त्यच विचार अग्गीन लिव्हून वाचले. तम्हा एक ठिकाणी वाचतम्हा "द्रौपती" म्हणून वाचाला "तेरळापडि" म्हणून वाचला. तम्हा अम्च अट्टपट्टि मामा सांगीट्ले म्हणे, "द्रौपती येप्पवो तेरंदुट्टाळे, इप्पो मरुबडियुम येदक्कु तेरळ चोलरारु" म्हणून. आजू-बाजू बसलते अग्गि पंतोजीलोकेंनी "हो" म्हणून हांसले म्हणे.
"पंतोजी"
Me pudatha saangitloye(n) Attapatti Mama panthojitha kaam paayile mhanuna. Thye kaali panthoji lokha agi(n) mahinala ek dapha meeingala amcha gaamala yaala pahje. Thye meetinganthe panthoji lokha thyancha thyancha vicharagin saangingtheela. Ek meetingandhe ek khedacha panthoji thyja vichara gi(n) livuna vaachla. Thamma ek tikani vaachuthama ‘Draupadhi’ mhanuna vaachala, ‘Theralapadhi’ mhanuna vaachla . Thamma amcha Attapatti Mama saangitle mhana,’ Draupadhi yeppavo theranduttale, ippa marubadiyu(m) yedhkku theralacholraru ‘ mhanuna. Aaju, baaju baslaltha aggi(n) panthoji lokaina ‘ho’ mhanuna hansle mhana.
"मझ॑ भाजी"
ते 1965 वर्ष. मझ॑ चुलत भावाला वराड. जानवासा होयाला थोड वेळ झाल॑. संपाकीलोके पह्यिलेच संपाक करून ठीवूनटाकले. अम्ही सर्वीं जेवाला बसताना वेळ झाल॑. पानांत सग्ळेहीं वाढले. अग्गीन जेवाला आरंभ केलों. तम्हा अट्टपट्टि मामा मला शब्द घालून बलावले, "पांडु, तू इथ॑ आलाहेस्का" म्हणून. अग्गीदनेहीं मझ॑ नाव सांगाला आरंभ केले, हांसत॑. मला काहीं समजल॑ नाही. नंतर अट्टपट्टि मामा सांगिट्ले, "आज भाजी तुज भाजी रे" म्हणून. समाचार काय म्हणजे, भाजी विटून गेल॑. भाजी विटल॑ म्हणून सांगिट्लतर नवरीच घरचे कळींगून टाकतील म्हणून अस॑ मझ॑ नाव सांगिट्ले ; पांडुरंग विठल(विटल) म्हणून. अत्ता तुम्हाला समजल का ?
"मझ॑ भाजी"
Thye 1965 varsha. Maza chulath bhavala varada. Jaanavasa hoyala thoda vela jaala. Sampaki loka pahiletha sampak karoona teevuna takle. Ami sarvei(n) jeeval basthama vela jaala. Paanantha saglaei(n) vaadle. Agina jevala aaramba kelo(n) Thamma Attapatti Mama mala sabdha galoona bhalaavle ‘Pandu thutha itha aalaisaka” mhanuna. Agin dhanaina maza naava saangala aaramba khele, haansatha. Mala kaina samjala nahin. Nanthara Attapatti Mama saangitle “aaje bhaji thuja bhaajire” mhanuna. Samachar kaaye manje(n) bhaji vituna gela. Bhaji vitla mhanuna saangitlathara navricha gharhe kalingunatakthila mhanuna asa maza naava sangitle. Panduranga (vitala) mhanuna. Atha thumala samajalaka ?
3. अवधड अनुभवाच यात्रा
An Awkward Journey
by N. Pandurengan
Translated into DM by Ananda Rao Vasishta
अम्च॑ जीवनांत अम्ही इकडे-तिकडे भरून यात्रा करणे सहजच॑. त्यांत॑ कित्येक साहसाच अनुभवाच अस्त॑ अणी कित्येक अवधड अनुभवाच पणीं अस्त॑. विचित्र अवधडाच अनुभव एकदपा मला झाल॑.
थोड वर्षापुढे कुटुंबाच बरोर मी कोयंबत्तूराला गेलों. ते वेळी मझ॑ लेंकरे ल्हान पोरे होते. परतून बंगळूराला याला CBCन्तून 2:30 pmला निघाच इंटर-सिटी एक्सप्रस धरामते होते. 1:30 pmलाच CBCला अग्गिदनीं आलों. अम्च॑ टिकट A/C चेर-कारांत बुक केल्होतों. निघाला अण्कीन भरून वेळ होत-ते-करतां, वाटेंत खायाला स्टेषनाच बाहेरच॑ एक चोक्कोट दुकानांत्सून काय तरीन घेईंगून येऊया म्हणून मला वाटले. ट्रेन पणीं आल होत नाही. अग्गिदनासीं प्ळाटफोमांतच असाला सांगूनटाकून पल्हाराच दुकान हुडकींगून बाहेर गेलों.
ट्रेन निघाच समय 2:30 pm म्हणून होत॑. पण, कसकी मझ॑ मनांत॑ ते 2:50 pm म्हणून वाटले. कां म्हणजे, 2:30 म्हणून म्हणाच्याला 21/2 म्हणींगूनटाकलोंकी कायकी. तस॑ 2:30 म्हणाच॑ 2:50 झाल॑ ! (100च अर्ध 50 नहो का ?). इकड॑ तिकड॑ हुडकला नंतर॑ एक दुकान मिळ्ल॑ अणी आवश्याच पल्हार अग्गीन घेईंगून वापस स्टेषनाला येताना 2:35 pm झाल॑. प्ळाटफोमाच आंत वेघत असताना ट्रेन स्टेषन सोडून जायाच पाह्यलों. मझ॑ कुटुंब a/c चेर-कारांत॑ बसल्होते. काय कराम॑ म्हणून मला कळ्ल॑ नाही. मझ॑ बाईल तरपडत असलकी, एवढ॑ मुट्ठाळपण केलोंकी म्हणींगट्लों. समच स्टेषन-मास्टराला पाव्हून झालते सांगट्लों. अग्गिदनाच टिकटीं मझकडच होत॑. पुढे याच स्टेषनाच स्टेषन-मास्टरावाटे मझ॑ कुटुंबाला संपर्क करून, मझ॑ बाईलीकड॑ पैसा असलतर॑ नव॑ टिकट घेईंगून पुढे प्रयाण करूनदे, मी नंतरल॑ एक ट्रेन धरींगून येतों अस॑ सांगट्लों. एक घंटेंत॑ ट्रेन तिरुप्पूर पावल॑. स्टेषन-मास्टर तिरुप्पूराला संपर्क करून हे अग्गीन सांगट्ले. ट्रेन तिरुप्पूर पावल॑ की नाही, तिकडल॑ स्टेषन-मास्टर a/c कंपार्टमेन्टाला जाऊन विवर॑ सांगट्ले अणी तिरुप्पूरांतच उतरून, मी या पतोरी त्यंच ऑफीसांत राखून बसाला सांगट्ले. भाग्यांत॑, थोडकच क्षणांत॑ एक ट्रेन मला मिळ्ळे. तिरुप्पूराला एक टिकट घेऊन एक घंटेच आंत मी तिकड जाऊन सग्ळीन सांभाळलों. खर॑ सांगट्ल तर॑, मझ॑ बाईल उजंड तरपडून जाऊन काहीं कराला होयनाते स्थितींत होती. तिला समाधान करिवून, केलते चूकाला क्षमा सांगिट्लों. समयांत सहाय केलतेला तिरुप्पूर स्टेषन-मास्टराला थॅन्क्स सांगून, वेगळ एक पास्सेंजर-ट्रेनांत ईरोड पर्यंतीन जाऊन, तिकडून साडे दहाच बंगळूराच ट्रेन धरलों. ते ट्रेनाच TTRकड॑ बोलून कसकी स्लीपर बेर्त पणीं मिळ्ळे अणी बंगळूरला वेगळ॑ तंटा काहीं नाहीस्क॑ जाऊन पावलों. तद्दी पसून प्रयाणाच वेळी काय घेम॑ म्हणजेनीं स्टेषनाच बाहेर जायाच सोडूनटाकलों !
In our life time we have been traveling to so many places. Some journeys are adventurous and some would have put us in awkward position. I have one such position.
Some years back I had been to Coimbatore with my family. My sons were small boys at that time. We had to return to Bangalore by catching the Inter City Express leaving CBE at 2.30 pm. We reached CBE Jn. by 1.30 pm itself. We had booked our tickets in A/C chair car. Since we had a lot of time I thought of bringing some snacks etc., for our journey from a good sweet stall outside the station. I asked my family to wait in the platform and I would return by getting some snacks and train had also not come. I went outside the station in search of some good sweet meat shop.
In my mind the 2.30 pm(2 1/2) had been registered as 2.50 pm since 50 is also half of 100. After much search I got a shop and bought the snacks and returned to the station by 2.35 pm. When I entered the platform I saw the train was just vanishing from the station. My family had boarded the train in a/c. car. I was shocked and realised my foolishness. I knew that my wife would be in distress. Immediately I contacted the Station Master and told him my positon. I requested him to contact the next stop SM and find my family. Tickets were with me. I requested the SM to inform the other Station SM if my wife was having sufficient money let her pay for the journey and continue the journey and I would catch next train. The train would reach Tiruppur after one hour. The SM contacted the Tiruppur Station and informed the SM there. When the train reached Tiruppur the SM went to the A/c compartment and told my message. He asked my family to get down at Tirupr and wait in his office till I arrived at Tiruppur by the next train. He informed me also not to worry and he would place them safe in his office and I could come by next train. Luckily within minutes next train came and bought a tkt to Tiruppur in another one hour I arrived at Tiruppur and took charge of the situation. My wife was of course in an agitated state and she was virtually broke down. I pacified her and regretted my foolishness. Then I thanked the Tiruppur Station Master for his timely help. Then we travelled by another passenger train to Erode and from their caught the train at 10.30 pm to Bangalore. Luckily I could manage to get sleeper by talking to the TTR and reached Bangalore safely and comfortably. From that day onwards I avoid going outside the station for any purchase !